Οι διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων ειναι ειδικότερες εκεινων των αποφάσεων που εισάγουν προσθετες προυποθέσεις για την είσοδο των δικηγορων σε δομές υποδοχής αιτούντων άσυλο. Συνεπώς, οι δικηγόροι δικαιούνται υα εισέρχονται ελεύθερα στα ως άνω κέντρα με την επίδειξη της δικηγορικής τους ταυτότητας, χωρίς καρτέλα σήμανσης και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του Διοικητή.
Σε απάντηση του υπ αριθ. πρωτ. …/22-11-2022 αιτήματός σας εκθέτουμε τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με το όρθρο 34 παρ. 2 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013) «Η είσοδος στα Υπουργεία και στα δημόσια καταστήματα επιτρέπεται ελεύθερα στους δικηγόρους με επίδειξη της επαγγελματικής τούς ταυτότητας, κάθε εργάσιμη ημέρα και ώρα χωρίς κανένα χρονικό ή άλλο περιορισμό».
Σύμφωνα επίσης με την Εγκύκλιο ΔΙΔΔΑ/ΤΔΙ/Φ.15/29103/14.9.2018 του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης για την παροχή πληρεξουσιότητας στον δικηγόρο αρκεί και η νόμιμη προφορική εντολή, που ταυ παρέχεται κατά το άρθρο 36 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013) και ως εκ τούτου οι δικηγόροι δεν θεωρούνται τρίτα πρόσωπα σε σχέση με τον εντολέα τους. Εάν δε ο ενδιαφερόμενος έχει υποβάλει αίτημα και προσέρχεται ο δικηγόρος να παραλάβει τη διοικητική πράξη, αρκεί υα δηλώσει επί τόπου την πληρεξουσιότητά ταυ, το ονοματεπώνυμό του, τη διεύθυνση και τον αριθμό Μητρώου του Δικηγορικού Συλλόγου στον οποίο ανήκει. Αντίστοιχα έχουν ορίσει η προηγούμενη Εγκύκλιος ΔΙΣΠΟ/Φ.181οικ.11853/6.5.2009 του Υπουργού Εσωτερικών και η υπ’ αριθ. 28/2018 Εγκύκλιος του ΕΦΚΑ.
Εάν υποστηριχθεί ότι οι διατάξεις των άρθρων 23 και 27 της ΚΥΑ 1/7433 ΦΕΚ Β 2219/2019, 14 της ΑΠ 23/13532 ΦΕΚ Β 5272/2020 και 5 της ΑΠ 25.0/118832 ΦΕΚ Β 3191/2021 είναι ειδικότερες από τις ανωτέρω Εγκυκλίους και από τον Κώδικα Δικηγόρων, επειδή αφορούν τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών τις Κινητές Μονάδες Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τις Δομές Προσωρινής Υποδοχής και Προσωρινής Φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών, που λειτουργούν με μέριμνα της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές Νήσων και τη νομική εκπροσώπηση των προσώπων που διαμένουν/φιλοξενούνται σε αυτές, η άποψη δεν είναι ορθή, διότι, σύμφωνα με το άρθρο 166 παρ. 1 τον Κώδικα Δικηγόρων, αι διατάξεις του Κώδικα είναι ειδικές έναντι κάθε άλλης διάταξης, που αφορά στους δικηγόρους.
Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 34 παρ, 2 και 166 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013), σε συνδυασμό και με τις θεμελιώσεις διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 1, κατά το οποίο «Ο δικηγόρος είναι δημόσιος λειτουργός» και 2 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, κατά το οποίο «Ο δικηγόρος είναι συλλειτουργός της δικαιοσύνης», οι διατάξεις των άρθρων 23 και 27 της ΚΥΑ 1/7433 ΦΕΚ Β 2219/2019, 14 της ΑΠ 23/13532 ΦΕΚ Β 5272Ι2020 και 5 της ΑΠ 25.0/118832 ΦΕΚ Β 3191/2021 δεν τυγχάνουν εφαρμογής ως εισάγουσες ανεπίτρεπτους περιορισμούς στη νομική εκπροσώπηση των πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών και ως απάδουσες στην αξιοπρεπή άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος, που προβλέπεται στο άρθρο 34 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013).
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, οι δικηγόροι δικαιούνται να εισέρχονται ελεύθερα στα ως άνω κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, στις δομές προσωρινής υποδοχής και φιλοξενίας που λειτουργούν με μέριμνα της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, στις κλειστές ελεγχόμενες δομές νήσων Κέντρα Υποδοχής με την επίδειξη της δικηγορικής τους ταυτότητας, χωρίς καρτέλα σήμανσης και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του Διοικητή.
Αναφορικά με την παροχή πληρεξουσιότητας από τους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς προς τους δικηγόρους επισημαίνεται ότι κατά κανόνα η παροχή πληρεξουσιότητας είναι άτυπη δικαιοπραξία, σύμφωνα με τα άρθρα 216 και 217 παρ. 1 ΑΚ, εκτός αν αφορά δικαιοπραξία, για την οποία αξιώνει ο νόμος την τήρηση τύπου επί ποινή ακυρότητας (ΕφΠαρ 22/2015 ΝοΒ 63/2015, 1031=Αρμ 69/2015, 1423), περίπτωση, που δεν συντρέχει εν προκειμένω. Αλλά και για την εφαρμογή της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 217 ΑΚ υποστηρίζεται ορθά ότι επιβάλλεται τελολογική συστολή του κανόνα, ώστε να μην υπερακοντίζεται ο προστατευτικός σκοπός του, όταν ο τύπος της κύριας δικαιοπραξίας επιβάλλεται προς εξυπηρέτηση σκοπών καθαρά διοικητικών ή δημοσιονομικών (Δεληγιάννης, Η πληρεξουσιότης, 1954, σ. 126, 129, 130, Δωρής, Οι δι’ αντιπροσώπου συναλλαγές στο ιδιωτικό δίκαιο. 2021, σ. 230). Η επιβολή ειδικών τύπων παροχής πληρεξουσιότητας στους δικηγόρους σε αναλογία με τις λοιπές διαδικαστικές προϋποθέσεις, που επιβάλλονται τους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς προφανώς δεν εξυπηρετεί τη νομική τους προστασία, αλλά διοικητικούς σκοπούς.
Η προβολή εξάλλου προσκομμάτων εκ μέρους της Διοίκησης στους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς αναφορικά με την εκπροσώπησή τους ενώπιον των αρμόδιων αρχών από δικηγόρο συνιστά παραβίαση του άρθρου 20 παρ. 2 Σ (Τσιγαρίδας, σε Γώγου/Κωνσταντίνου, Κώδικας Δικηγόρων, άρθρ. 36 αριθ. 3), επειδή σημαίνει αυτόματα και στέρηση του δικαιώματος για αποτελεσματική ακρόαση (Λαζαράτος, Το δικαίωμα παράστασης με δικηγόρο στη διοικητική διαδικασία, Δ 1992, 67), ενώ θα στερούσε και τη διοίκηση από του να διαφωτισθεί σχετικά με τα νομικά ζητήματα της υπόθεσης από δικηγόρο με την τεκμηριωμένη επιστημονική του κατάρτιση (Λαζαράτος, Αντισυνταγματικότητα νομοθετικής διατάξεως με την οποία απαγορεύεται η παράσταση δικηγόρου στη διοικητική διαδικασία, Δ 1994, 511).
Προκειμένου, επομένως, να ασκηθεί αποτελεσματικά από τους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς το δικαίωμα ακρόασής τους από τη διοίκηση, απαιτείται να επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση των δικηγόρων στα Κέντρα Υποδοχής, ακόμα και χωρίς έγγραφη πληρεξουσιότητα κατά την πρώτη επαφή μαζί τους, ώστε να τούς δοθεί η δυνατότητα να παράσχουν την έγγραφη πληρεξουσιότητα και στη συνέχεια οι δικηγόροι να ασκήσουν τα τα απαιτούμενα καθήκοντά τους για την εκπροσώπηση του κάθε εντολέα τους.