Στην παραπάνω φωτογραφία μπορεί να δει κανείς πρακτικό συνέντευξης επί αιτήματος ασύλου που υποβλήθηκε από Σύρο πρόσφυγα στο hotspot της Λέσβου.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από μέλος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), ο οποίος συνέταξε και σχετική γνωμοδότηση βάσει της οποίας απορρίφθηκε τελικώς το αίτημα ως “απαράδεκτο” με το αιτιολογικό ότι η Τουρκία κρίνεται ως ασφαλής χώρα ατομικά για τον αιτούντα, κατ΄ εφαρμογή όσων προβλέπει η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας.
Πέραν του γενικότερου ζητήματος εάν πράγματι η Τουρκία δύναται να θεωρηθεί «ασφαλής τρίτη χώρα» για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο, η εν γένει ακολουθείσα διοικητική διαδικασία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, θέτει πλείστα ζητήματα νομιμότητας με βάση το ελληνικό δίκαιο.
Καταρχάς, προκειμένου να τύχουν εφαρμογής οι ειδικές διατάξεις του προσφάτως ψηφισθέντος ν. 4375/2016 για την εξέταση αιτημάτων στα σύνορα ή σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης απαιτείται η έκδοση σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Εθνικής Άμυνας, η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί σχετικά.
Δεύτερον, ακόμα και στην περίπτωση που τυχόν είχε εκδοθεί η σχετική ΚΥΑ, ο νόμος 4375/2016 μιλάει για δυνατότητα της Υπηρεσίας Ασύλου να «επικουρείται από προσωπικό και διερμηνείς που διατίθεται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο» κατά τη διαδικασία της συνέντευξης, η οποία όμως με βάση τον ίδιο το νόμο (άρθρο 52 παρ. 2) διενεργείται πάντοτε από αρμόδιο υπάλληλο της Υπηρεσίας (χειριστή). Εάν ο νομοθέτης ήθελε να διενεργείται η συνέντευξη από έτερο πρόσωπο, εκτός του αρμοδίου χειριστή, θα το προέβλεπε ρητώς, πράγμα το οποίο δεν έπραξε. Άλλωστε, είναι σαφές ότι η έννοια «επικουρείται» δεν ταυτίζεται επ’ ουδενί με την έννοια «διενεργείται» που προβλέπει ο νόμος.
Τρίτον, κρίσιμο στοιχείο του διοικητικού φακέλου επί του οποίου εδράζεται η αιτιολογία της απορριπτικής απόφασης και το οποίο επικαλείται επανειλημμένως η ίδια η απόφαση, δεν είναι έγκυρο κατά νόμο.
Συγκεκριμένα, για να είναι ένα διοικητικό έγγραφο έγκυρο θα πρέπει να υφίστανται, μεταξύ άλλων, οι παρακάτω προϋποθέσεις: Το πρόσωπο που συντάσσει το έγγραφο να είναι όργανο της Δημόσιας Διοίκησης. Υπάλληλος που δεν εγκαταστάθηκε στο αξίωμά του ή παύτηκε, καθώς και ο ψευδώς περιβληθείς δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα, είναι ανίκανος να συντάξει δημόσιο έγγραφο. Επίσης, το έγγραφο να συντάσσεται κατά τους νόμιμους τύπους, των οποίων η τήρηση αποδεικνύεται από αυτό το ίδιο το έγγραφο.
Στην προκείμενη περίπτωση, η συνέντευξη επί του αιτήματος διεθνούς προστασίας δεν διενεργήθηκε από όργανο της Δημόσιας Διοίκησης αλλά από τρίτο μη αρμόδιο πρόσωπο, ενώ παράλληλα το κείμενο του οικείου πρακτικού έχει συνταχθεί σε ξένη γλώσσα και όχι στην επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτος, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο εσωτερικός και εξωτερικός έλεγχος νομιμότητας της απόφασης.