Πριν μερικές ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκτη (6η) κατά σειρά έκθεση προόδου της Συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας για το προσφυγικό. Στην εν λόγω έκθεση παρατίθενται κρίσιμα αριθμητικά στοιχεία και δεδομένα, περιγράφονται οι κυριότερες προκλήσεις, καθώς και τα αναγκαία μέτρα για την επιτάχυνση της εφαρμογής αυτής.
Μεταξύ των δεδομένων που παρατίθενται, περιέχονται και πληροφορίες για την τύχη όσων επιστρέφονται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία κατ’ εφαρμογή της Συμφωνίας. Μια προσεκτική ανάγνωση τους όμως γεννά κρίσιμα ερωτήματα.
Ειδικότερα, στην ως άνω έκθεση αναφέρεται ότι μέχρι στιγμής (συγκεκριμένα από τις 20 Μαρτίου 2016 μέχρι και τις 9 Ιουνίου 2017) έχουν επιστραφεί στην Τουρκία 1.798 άτομα.
Οι Σύριοι, μεταφέρονται αρχικά σε ένα κέντρο καταγραφής και φιλοξενίας στο İslahiye, κοντά στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Τους παρέχεται το δικαίωμα να ζητήσουν προσωρινή προστασία και μετά από μια σύντομη διαδικασία καταγραφής μπορούν να αναχωρήσουν από το κέντρο και να εγκατασταθούν σε όποια επαρχία της χώρας επιθυμούν.
Σύμφωνα με τις Τουρκικές αρχές και την έκθεση της Επιτροπής, όλοι οι Σύριοι που επεστράφησαν από τα ελληνικά νησιά έχουν προ-καταγραφεί, εκτός από 16 που αποφάσισαν να επιστρέψουν οικειοθελώς στη Συρία. 168 από προκαταγραφέντες επέλεξαν να ζήσουν εκτός του κέντρου φιλοξενίας, ενώ 8 επέλεξαν να παραμείνουν εντός του κέντρου (COM (2017) 323 final 6).
Οι μη Σύριοιμεταφέρονται σε ένα «προ-αναχωρησιακό» κέντρο στο Kayseri. Σύμφωνα με τις Τουρκικές αρχές και την έκθεση της Επιτροπής, 56 άτομα έχουν υποβάλει μέχρι στιγμής αίτηση ασύλου στην Τουρκία:
- 2 εξ αυτών έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες
- 38 αιτήσεις ασύλου εκκρεμούν προς εξέταση
- 9 αιτήσεις έχουν ήδη λάβει αρνητική απόφαση
- Ενώ σε 7 άλλες περιπτώσεις αναφέρεται ότι η εξέταση των αιτήσεων έχει τερματισθεί (πχ λόγω παραίτησης κλπ)
707 άτομα που δεν υπέβαλαν αίτηση προστασίας στην Τουρκία έχουν επιστραφεί στη χώρα καταγωγής τους (COM (2017) 323 final: 5,6).
Ο συνολικός αριθμός των ατόμων για τα οποία η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει πληροφορίες για την τύχη τους ανέρχεται σε 955. Για τους υπόλοιπους 843, δεν παρατίθεται οποιαδήποτε πληροφορία για το που βρίσκονται και το τι κάνουν. Βρίσκονται στην Τουρκία; Παραμένουν υπό κράτηση; Έχουν απελαθεί ή επαναπροωθηθεί σε άλλες χώρες; Τι αλήθεια έχει συμβεί στους υπόλοιπους 843;
Κάποιος θα μπορούσε να αντιτείνει ότι ίσως πρόκειται για παράλειψη ή ασάφεια εκ μέρους των συντακτών της έκθεσης. Είναι όμως έτσι; Πρόκειται για μία «μεμονωμένο περιστατικό»; Αν διαβάσει κανείς και τις προηγούμενες εκθέσεις προόδου θα διαπιστώσει ότι και αυτές περιέχουν τις ίδιες ασάφειες και παραλείψεις.
Ειδικότερα, στην πέμπτη (5η) έκθεση προόδου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 2017, 1.487 άτομα επεστράφησαν στην Τουρκία. 149 σύριοι είχαν ήδη λάβει καθεστώς προσωρινής προστασίας στην Τουρκία, ενώ 10 αποφάσισαν να επιστρέψουν οικειοθελώς στη Συρία (COM (2017) 204 final 5,6). Όσον αφορά στους μη σύριους, 55 άτομα είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου στην Τουρκία, ενώ 529 άτομα που δεν υπέβαλαν αίτηση προστασίας στην Τουρκία έχουν επιστραφεί στη χώρα καταγωγής τους (COM (2017) 204 final 5,6). Ο συνολικός δλδ αριθμός των ατόμων για τα οποία η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει πληροφορίες για την τύχη τους ανέρχεται σε 743. Απομένει πάλι ένας αριθμός 744 ατόμων για τα οποία η Επιτροπή δεν παραθέτει οποιαδήποτε πληροφορία για την τύχη τους.
Ομοίως, στην τέταρτη (4η) έκθεση προόδου αναφέρεται ότι 1.187 άτομα (95 εκ των οποίων Σύριοι) επεστράφησαν στην Τουρκία κατά το επίδικο χρονικό διάστημα που καλύπτει η έκθεση της Επιτροπής. Από αυτούς 417 δεν υπέβαλαν αίτηση προστασίας στην Τουρκία και επεστράφησαν στη χώρα καταγωγής τους, ενώ 10 σύριοι αποφάσισαν να επιστρέψουν οικειοθελώς στη Συρία (COM(2016) 792 final: 5) Απομένει, και πάλι ένας σημαντικός αριθμός 760 ατόμων για τα οποία η Επιτροπή δεν παραθέτει οποιαδήποτε πληροφορία για την τύχη τους (COM(2016) 792 final: 5,6).
Κάποιοι θα μιλήσουν για ελλιπή πληροφόρηση από τις τουρκικές αρχές. Ορισμένοι για συνειδητή επιλογή να ωραιοποιηθεί μια «άβολη κατάσταση» ή ακόμα και για απόπειρα απόκρυψης της πραγματικής αλήθειας. Ένα είναι σίγουρο. Οι εκθέσεις περιέχουν σημαντικές ασάφειες και η Επιτροπή πρέπει να δώσει σχετικές διευκρινήσεις.