Ι. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Επειδή, ο προσφεύγων, ο οποίος γεννήθηκε στις 5.10.2001, προσήλθε, στις 14.09.2017, στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Θεσσαλονίκης και υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 1 (Α) της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 περί του Καθεστώτος των Προσφύγων. Όπως η Επιτροπή διαπίστωσε από τις σχετικές διαδικαστικές πράξεις, ο προσφεύγων ενημερώθηκε με τη συνδρομή διερμηνέα στα παντζαμπί, την οποία δήλωσε ως γλώσσα επικοινωνίας του, για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, την αρχή της εμπιστευτικότητας που διέπει τη διαδικασία, καθώς και τις σχετικές προθεσμίες και τα μέσα που έχει στη διάθεσή του, ώστε να συμμορφωθεί με την υποχρέωση υποβολής των στοιχείων που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησής του. Στο αίτημά του ο προσφεύγων ισχυρίστηκε, συνοπτικά, ότι εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του, καθώς τα χρήματα που στέλνει ο αδερφός του ,ο οποίος επίσης βρίσκεται στην Ελλάδα για να εργαστεί, δεν επαρκούν.
2. Επειδή, με την υπ’αριθμ. …. /18.09.2017 πράξη του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης , ενημερώθηκε ο οικείος εισαγγελέας για την κατάθεση της ανωτέρω αίτησης, την επικείμενη διεξαγωγή προσωπικής συνέντευξης του ανηλίκου στις 26.2.2018 στο ΠΓΑ Θεσσαλονίκης και ζητήθηκε από αυτόν ο διορισμός επιτρόπου, καθώς ο προσφεύγων είναι ασυνόδευτος ανήλικος. Επίσης, διαβιβάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.) το υπ’ αριθμ. …/14.09.2017 αίτημά του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης για την εύρεση κατάλληλης στέγασης για τον ανωτέρω.
3. Επειδή, ο προσφεύγων, ο οποίος είχε κλητευθεί νόμιμα, παρέστη αυτοπροσώπως, χωρίς την παρουσία δικηγόρου ή άλλου συμβούλου, στις 26.02.2018, σε προφορική συνέντευξη , που διεξήχθη ενώπιον του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιερμηνείας, με τη συνδρομή πιστοποιημένου διερμηνέα του «EASO», από τα παντζαμπί, γλώσσα που κατανοεί ο προσφεύγων, στα ελληνικά και αντίστροφα. Η συνέντευξη ηχογραφήθηκε. Πριν τη διεξαγωγή της, ο δικηγόρος του προσφεύγοντος, με το από 21.02.2018 έγγραφό του, που απέστειλε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στο ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, είχε ζητήσει: α) την αναβολή της συνέντευξης του ανήλικου προσφεύγοντος, ο οποίος κατοικούσε κατά το συγκεκριμένο χρόνο και εξακολουθεί να κατοικεί στην Αθήνα, διότι δεν καλυπτόταν η δυνατότητα μεταφοράς του ανηλίκου και δεν ήταν σε κατάλληλη ψυχολογική κατάσταση για να πραγματοποιηθεί η συνέντευξη και β) τον επαναπρογραμματισμό της συνέντευξης στην Υπηρεσία Ασύλου στην Αθήνα, λόγω εγγύτητας στον τόπο κατοικίας του ανηλίκου. Το αίτημα επαναπρογραμματισμού της συνέντευξης απορρίφθηκε, με το από 23.2.2018 έγγραφο του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, που εστάλη στο δικηγόρο του προσφεύγοντος μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με την αιτιολογία ότι δεν ήταν εφικτή η αλλαγή του γραφείου διεξαγωγής της συνέντευξης, όπως άλλωστε είχε ενημερωθεί ο προσφεύγων κατά την καταγραφή και διότι οι λόγοι που προβάλλονται δεν στοιχειοθετούν λόγους επαναπρογραμματισμού της συνέντευξης. Με το ίδιο δε έγγραφο ενημερώθηκε ο εν λόγω δικηγόρος ότι ο ανήλικος οφείλει να βρίσκεται στη Θεσσαλονίκης, στις 26.2.2018, για τη συνέντευξη, απορρίπτοντας τοιουτοτρόπως και το αίτημα περί αναβολής αυτής. Περαιτέρω, στις 26.02.2018, ήτοι την ημερομηνία διεξαγωγής της συνέντευξης, ο δικηγόρος του προσφεύγοντος απέστειλε στο ΠΓΑ, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, νέο αίτημα αναβολής της συνέντευξης του ανηλίκου, επικαλούμενος αδυναμίας παράστασής του και εκπροσώπησης του ανηλίκου στη συνέντευξη, λόγω ανειλημμένων προσωπικών υποχρεώσεών του. Το αίτημα αναβολής του δικηγόρου του προσφεύγοντος απορρίφθηκε εκ νέου και η συνέντευξη του προσφεύγοντος πραγματοποιήθηκε εν τέλει, στο ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, στις 26.2.2018, όπως προαναφέρθηκε, ο δε προσφεύγων, ως εκ τούτου , παρέστη στην εν λόγω συνέντευξη χωρίς την παρουσία δικηγόρου ή άλλου συμβούλου. Με το από 26.2.2018 έγγραφο του εν λόγω ΠΓΑ, γνωστοποιήθηκε, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στο δικηγόρο του προσφεύγοντος αφενός μεν η πραγματοποίηση της εν λόγω συνέντευξης, αφετέρου δε η δυνατότητα αυτού να ζητήσει αντίγραφο του πρακτικού της συνέντευξης και να καταθέσει υπόμνημα , σε περίπτωση που θεωρεί ότι δεν καλύφθηκε κάποιο σκέλος της υπόθεσης, ενημερώνοντας σχετικά την Υπηρεσία Ασύλου.
4. Επειδή, με το από 07.03.2018 έγγραφό του προς την Υπηρεσία Ασύλου, ο δικηγόρος του προσφεύγοντος ζήτησε την ακύρωση της διενεργηθείσας συνέντευξης και τον επαναπρογραμματισμό της σε ικανό χρόνο, με το σκεπτικό ότι το ΠΓΑ δεν αιτιολόγησε την επιμονή του στη διενέργεια της συνέντευξης του ανήλικου προσφεύγοντος στις 26.2.2018, αλλά και δεν ανέφερε και για ποιόν λόγο η απουσία του συνηγόρου δεν συνιστούσε ,στη συγκεκριμένη περίπτωση, σπουδαίο λόγο αναβολής, ενώ, γνωστοποίησε στην εν λόγω Υπηρεσία και την αναφορά που είχε καταθέσει για το θέμα αυτό στη Βοηθό του Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού,
5. Επειδή, με το από 18.07.2018 έγγραφό της, η Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, επισήμανε πλημμέλειες στη διαδικασία διεξαγωγής της συνέντευξης, λόγω της εμμονής του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης να διεξάγει αυτήν στις 26.2.2018, αν και ο ανήλικος προσφεύγων είχε ζητήσει πρώτη φορά αναβολή της συνέντευξης προκειμένου να παραστεί με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του. Επιπλέον, με το εν λόγω έγγραφο , διαπιστώθηκε απόκλιση των ενεργειών της εμπλεκόμενης υπηρεσίας (ΠΓΑ Θεσσαλονίκης) από τις αρχές της καλής πίστης, της χρηστής διοίκησης, της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της επιείκειας προς τον διοικούμενο, αλλά και ότι οι ως άνω περιγραφόμενες ενέργειες φαίνεται να έρχονται σε σύγκρουση με τις γενικές αρχές της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και ιδίως αυτής της προτεραιοποίησης του συμφέροντος του παιδιού σε όλες τις αποφάσεις που το αφορούν. Τέλος, στο ανωτέρω έγγραφο αναφέρεται ότι ο συγκεκριμένος ανήλικος στερήθηκε κατά τη συνέντευξη παντελώς την εκπροσώπησή του, καθώς δεν είχε ορισθεί επίτροπος γι’ αυτόν, γεγονός που εκτιμάται ότι επηρέασε αρνητικά την υποστήριξη του αιτήματός του.
6. Επειδή, εν τω μεταξύ, η αίτηση του προσφεύγοντος είχε απορριφθεί ως αβάσιμη, με την προσβαλλόμενη … απόφαση του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, η οποία έκρινε πως ο προσφεύγων δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό του ως πρόσφυγα ή δικαιούχου επικουρικής προστασίας. Κατά της ως άνω απορριπτικής απόφασης του α΄ βαθμού,ο προσφεύγων άσκησε, στις 14.08.2018, ενώπιον της Αρχής Προσφυγών, εμπρόθεσμα και παραδεκτά, όπως προκύπτει από … αποδεικτικό επίδοσης, την υπό κρίση με αριθμό … ενδικοφανή προσφυγή, με την οποία ζητά την επανεξέταση της αίτησής του για χορήγηση διεθνούς προστασίας. […]
V. ΚΡΙΣΗ
1. Επειδή, από τα ανωτέρω στοιχεία, προκύπτει ότι ο προσφεύγων, ασυνόδευτος ανήλικος , κατά το χρόνο διενέργειας της συνέντευξής του στο ΠΓΑ Θεσσαλονίκης (26.2.2018) διέμενε στην Αθήνα, όπως άλλωστε και ο συνήγορός του. Το αίτημα για αναβολή της προσωπικής του συνέντευξης – διάφορο από το αίτημα επαναπρογραμματισμού της συνέντευξης σε διαφορετικό γραφείο της Υπηρεσίας Ασύλου, εγγύτερα στο τόπο κατοικίας του προσφεύγοντος – το οποίο υποβαλλόταν για πρώτη φορά, καθώς ουδέποτε στο παρελθόν είχε αναβληθεί η συνέντευξη του προσφεύγοντος, απορρίφθηκε τουλάχιστον δύο φορές από την Υπηρεσία Ασύλου, δοθέντος ότι το ΠΓΑ Θεσσαλονίκης ζήτησε την παρουσία του προσφεύγοντος, στις 26.2.2018, προκειμένου να διεξαχθεί εκεί η συνέντευξή του, χωρίς ειδικότερη αιτιολογία. Και τούτο, παρά τη ρητή δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του προσφεύγοντος περί αδυναμίας μετάβασής του στη Θεσσαλονίκη, στις 26.02.2018 και εκπροσώπησης του προσφεύγοντος. Με τα δεδομένα αυτά, η Επιτροπή κρίνει ότι διεξαγωγή της συνέντευξης του προσφεύγοντος, στο ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, στις 26.2.2018, με τον ανωτέρω τρόπο, ήτοι άνευ νομικής εκπροσώπησης του ανηλίκου, συνακόλουθη της επανειλημμένης απόρριψης , άνευ προσήκουσας αιτιολογίας, των αιτημάτων αυτού για πρώτη αναβολή της συνέντευξης του, καθόσον σε κανένα έγγραφο της Υπηρεσίας Ασύλου δεν αναφέρεται γιατί, στην προκείμενη περίπτωση, η απουσία του συνηγόρου του προσφεύγοντος δεν θα αποτελούσε σπουδαίο λόγο αναβολής της συνέντευξής του, όπως απαιτεί η διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 44 του ν. 4375/2016, συνιστά: α) παράβαση του ουσιώδους τύπου της διαδικασίας της προηγούμενης ακρόασης του προσφεύγοντος, που οδήγησε στην έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης , καθώς εν τοις πράγμασι αποστέρησε τον ανήλικο και ασυνόδευτο προσφεύγοντα , για τον οποίο από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι έχει οριστεί επίτροπος, από το δικαίωμα προσήκουσας εκπροσώπησής του κατά τη συνέντευξη, β) αντίκειται στο άρθρο 3 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που κυρώθηκε με το ν.2101/2991 και έχει σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος υπερνομοθετική ισχύ, αλλά και στην ομοίου περιεχομένου διάταξη της παρ. 8 του άρθρου 45 του ν. 4375/2016, διατάξεις που επιβάλλουν κάθε ενέργεια της Διοίκησης να λαμβάνει υπόψη, όσον αφορά σε αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά, πρωτίστως το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, το οποίο προδήλως , στην προκείμενη περίπτωση, δεν αποτέλεσε προτεραιότητα των οργάνων του ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, καθόσον, ο ανήλικος προσφεύγων – παρά τις ρητές αντιρρήσεις του – στερήθηκε, όπως προαναφέρθηκε,κατά τη συνέντευξη, χωρίς σπουδαίο λόγο, από την παρουσία του δικηγόρου του και γ) αποτελεί παραβίαση των αρχών της καλής πίστης, της χρηστής διοίκησης, της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της επιείκειας προς τον διοικούμενο, που πρέπει να διέπουν τη διοικητική δράση, ιδίως ενόψει της ανηλικότητας του προσφεύγοντος και των εκπεφρασμένων αντιρρήσεων του ίδιου και του συνηγόρου του για το χρόνο διεξαγωγής της ανωτέρω συνέντευξης. Κατόπιν τούτων, ενόψει και της ανάγκης ειδικής μεταχείρισης των αιτήσεων ασύλου, που υποβάλλονται από ασυνόδευτους ανηλίκους (πρβλ. ΣτΕ 4055/2008 ), κατά την κρίση της Επιτροπής, η διαδικασία που ακολουθήθηκε για τη λήψη της προσωπικής συνέντευξης του προσφεύγοντος και προηγήθηκε της έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης είναι άκυρη και, ως εκ τούτου, η 6380/ 05.03.2018 απόφαση του Π.Γ.Α. Θεσσαλονίκης καθίσταται ακυρωτέα.
2. Επειδή , τέλος, η υπόθεση πρέπει ν’ αναπεμφθεί στον α’ βαθμό, προκειμένου να τηρηθεί, με τον προσήκοντα τρόπο, ο ουσιώδης τύπος της λήψης προσωπικής συνέντευξης του ανήλικου προσφεύγοντος και προς διασφάλιση, προεχόντως, του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού. Και ναι μεν στην παρ. 9 του άρθρου 62 του ν. 4375/2016, όπως προστέθηκε με το άρθρο 28 παρ. 21 του ν. 4540/2018 (Α’91/22.5.2018) ορίζεται ότι αναπομπή της υπόθεσης στον πρώτο βαθμό επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση του στοιχείου γ` της παραγράφου 1 του άρθρου 61 του νόμου 4375/2016, η εν λόγω ρύθμιση ,όμως, ουδόλως έχει την έννοια ότι σ’ αυτήν περιλαμβάνονται και οι περιπτώσεις που ο προσφεύγων , όπως εν προκειμένω, στερήθηκε παντελώς, λόγω ακυρότητας της συνέντευξης που ελήφθη στον α’ βαθμό, το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασής του.
